Ο νεωτερικός πολιτισμός στις μέρες μας φτάνει σε ένα όριο, πέρα από το οποίο αρχίζουν να αποσυντίθενται τα δομικά του στοιχεία και η αποδόμηση αυτή γίνεται αισθητή στον τρόπο που ο πολίτης αντιμετωπίζει την πολιτική και τοποθετεί τον εαυτό του μέσα στην λειτουργία της.
Η συστηματική απαξίωση της πολιτικής δραστηριοποίησης είχε σαν αποτέλεσμα το υποκείμενο να χάνει τις κοινωνικές αναφορές του και οι πολιτικές διακλαδώσεις μέσα στην κοινωνία να υφίστανται μια πρωτοφανή απίσχναση. Αυτό σημαίνει ότι σήμερα ενισχύεται ο ρόλος μιας παθητικής ατομικότητας που ανταγωνίζεται τις υπόλοιπες σε ένα παιχνίδι επιβίωσης και κάρπωσης όσο το δυνατόν περισσότερων ατομικών δικαιωμάτων.
Στην εποχή που ορίστηκε ως εκείνη του «τέλους των ιδεολογιών» οι κοινωνικές απαιτήσεις μειώνονται, τα συλλογικά οράματα υποχωρούν και την θέση τους καταλαμβάνουν τα περιορισμένα ζητούμενα μικρών ομάδων πίεσης που επιθυμούν να θωρακιστούν αποσπώντας από την εξουσία ολοένα και ευρύτερη διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων.
Ο θάνατος των ιδεολογιών, ο θάνατος των μανιφέστων και των οραμάτων, που διαφοροποιούσε τις κοινωνικές ομάδες και αναδείκνυε προσωπικότητες και ρεύματα ιδεών, αποτελεί ένα καινοφανές πεδίο εξάπλωσης της μοντέρνας εξατομίκευσης και επίσης παρουσιάζεται ως ένας κίνδυνος που τείνει να συμπαρασύρει και τους φορείς του εθνικιστικού πολιτικού ακτιβισμού.
Διότι, ποιος είναι ο ρόλος της εθνικιστικής ρητορικής μέσα σε ένα περιβάλλον όπου η πολιτική έχει απολέσει τα σημαντικά της ερείσματα στις αντιλήψεις των ανθρώπων, όπου αυτή φαίνεται ως αλυσιτελής, αδιάφορη και παρωχημένη, όπου καλείται να διαδραματίσει όλο και λιγότερα για τις ζωές των ανθρώπων;
Ο εθνικισμός στέκεται πέρα από την αξιακή έκπτωση της πολιτικής και την αποδυνάμωση της σημαντικής της. Ο ρόλος του είναι ανακαινιστικός και αυτή η νέα πνοή έχει να κάνει με το ότι έχει ως σημερινό προορισμό να θερμάνει την ψυχή της απολίτικης γενιάς του καιρού μας, που το μόνο για το οποίο πιστεύει ότι είναι υπεύθυνη είναι για την επίτευξη της ατομικής υλικής ευημερίας και ανέλιξης.
Ο εθνικισμός έχει τον σκοπό να επαναφέρει στο αξιακό βάθρο τα σημαντικά και τα καίρια, καταστρέφοντας την νοοτροπία που θεμελίωσε η κουλτούρα της αντιστροφής των αξιών και των προτεραιοτήτων.
Η προσωπική ευθύνη και η ατομική πρωτοβουλία, η έννοια του καθήκοντος, η ζωή και ο θάνατος μέσα σε τιμή και αξιοπρέπεια, η πρόταξη του συλλογικού έναντι του ατομικού, η αποκάθαρση της έννοιας του πολιτικού και η ανύψωση της ηθικής του πολιτικού υποκειμένου, η θεσμική αναμόρφωση και η λειτουργικότητα των κανονιστικών πλαισίων, όλα αυτά είναι τομείς στους οποίους η εθνικιστική θεώρηση έχει να προσφέρει το στίγμα της ειλικρίνειας και του ρεαλισμού.
Με άλλα λόγια, ο εθνικισμός σήμερα μπορεί να δώσει ξανά νόημα στα πράγματα, να τροφοδοτήσει με ιδανικά τον κουρασμένο πολίτη του εικοστού πρώτου αιώνα, να παθιάσει την νεολαία με αρχές που ξεκινούν από πολύ παλιά.
Στο χέρι των φορέων του είναι να το επιτύχει!
Άγγελος Δημητρίου