A, να, ήρθες συ με την αόριστη
γοητεία σου. Στην ιστορία λίγες
γραμμές μονάχα βρίσκονται για σένα,
κ’ έτσι πιο ελεύθερα σ’ έπλασα μες στον νου μου.
Σ’ έπλασα ωραίο κ’ αισθηματικό.
Η τέχνη μου στο πρόσωπό σου δίνει
μιαν ονειρώδη συμπαθητική εμορφιά.
Κ.Π. Καβάφης, «Καισαρίων»
του Άγγελου Δημητρίου
Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, /για τους γενναίους, τους δυνατούς,/Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, /τα γενναία, τα δυνατά γράφει ο Νίκος Εγγονόπουλος αποδίδοντας το αιώνιο πνεύμα του Επαναστάτη και τις τιμές που του αρμόζουν. Τέτοια λόγια επιχειρούνται και για τον Μίκη Μάντακα κάθε χρόνο που πλησιάζει η 28η Φεβρουαρίου. Οι παλιότεροι αναθυμούνται έναν ατέλειωτο χειμώνα, κάποτε στην Ιταλία του ’70 και οι νέοι του σήμερα προσδοκούν μιαν ελπιδοφόρα άνοιξη για τα ευρωπαϊκά έθνη, όπου θα παιανίζουν τα μαύρα λάβαρα της οργής του λευκού ανθρώπου, τα λάβαρα μιας πνευματικής αναγέννησης, τα λάβαρα των τριτοθεσικών οραμάτων, με μπροστάρη τον νεαρό ήρωα.
Αλήθεια, για πόσους Έλληνες το όνομα Μίκης Μάντακας σημαίνει σήμερα κάτι; Ούτε κι εμείς γνωρίζουμε καταλεπτώς ποιος ήταν αυτός ο νέος. Πέρα από σκόρπιες διηγήσεις, παλιά δημοσιεύματα εφημερίδων, ελάχιστες ασπρόμαυρες φωτογραφίες, το άκουσμα για έναν νεανικό έρωτα, και προπάντων, το χρονικό μιας δολοφονίας σ’ εκείνα τα «μολυβένια χρόνια».
Ούτε κι εμείς γνωρίζουμε καταλεπτώς ποιος ήταν αυτός ο νέος. Σημαίνει όμως για μας πολλά και καίρια. Σημαίνει τις ιαχές της ελευθερίας χιλιάδων νέων ανά την Ευρώπη που διεκδικούν ένα μέλλον, μια ζωή σε ελεύθερες περήφανες πατρίδες . Σημαίνει την αντίσταση στην κρατική καταστολή και στην τρομοκρατία της κόκκινης αντίδρασης. Το γενναίο φρόνημα απέναντι στις διώξεις, την βία, τον αποκλεισμό. Σημαίνει ένα μέλλον που θα μας ανήκει.
Το όνομα Μίκης Μάντακας σημαίνει πώς είναι να ζει κανείς και να πεθαίνει με Τιμή. Τα ιδανικά που δεν ξεπουλήθηκαν, από τις φάλαγγες νεαρών φοιτητών που ποτέ δεν υποχώρησαν. Σημαίνει το vivere pericolosamente. Όταν δεν σου αρκεί και σε στενεύει ο κόσμος μέσα στον οποίο σε απόθεσαν αβοήθητο και παροπλισμένο. Τότε που βρίσκεις δύναμη στο βλέμμα του συντρόφου και αναζητάτε μαζί το όραμα της Ελευθερίας.
Τα μεγάλα λόγια, είναι ακριβώς για κάτι περιστάσεις σαν κι αυτήν. Περιστάσεις κατά τις οποίες θυμόμαστε τους ήρωες. Και τα μεγάλα λόγια δεν επαρκούν. Γιατί τι είναι ποιο δυνατό από το αίμα και τον θάνατο για να τον επισκιάσει;
Στις 28 Φεβρουαρίου, σου κάνουμε χώρο στις γραμμές μας Μίκη Μάντακα. Κι εσύ έρχεσαι δίπλα μας, ανάμεσά μας, «χλωμός και κουρασμένος, ιδεώδης εν τη λύπη σου», σε χαιρετάμε, ευγενικέ μας μάρτυρα, και φωνάζουμε: «Παρών»!