Όταν η ΕΣΣΔ λογόκρινε τον OZZY

Τι σχέση μπορεί να έχει αλήθεια ένας εμβληματικός τραγουδιστής του Metal με τον Γκόγκολ και πως μπορεί να οδηγήσει έναν αξιωματούχο της ΕΣΣΔ ένα βήμα πριν από τα Γκούλαγκ;

Τo 1979, και μετά από οκτώ επιτυχημένους δίσκους ο Οzzy Osbourne αποφασίζει να φύγει από τους Black Sabbath και να ξεκινήσει την εντυπωσιακή αλλά και επεισοδιακή solo καριέρα του. Το 1981 το «Diary of a Madman» διαδέχεται το ντεμπούτο του «Blizzard of Ozz» και κατά πολλούς είναι και ο καλύτερος δίσκος του.
Το «Ημερολόγιο ενός τρελού» κυκλοφόρησε με ένα εντυπωσιακό εξώφυλλο που έδενε απόλυτα με την σκοτεινή ατμόσφαιρα των τραγουδιών και γρήγορα έφτασε στη 16η θέση στις ΗΠΑ και στην 14η στα Βρετανικά chart.

Η επιτυχία αυτή σε συνδυασμό με τον τίτλο του άλμπουμ αλλά κυρίως λόγω της συμπεριφοράς του, του έδωσε το προσωνύμιο του τρελού του Heavy Metal.
Ο Ozzy είχε ζήσει μία ταραχώδη εφηβεία και φαίνεται ότι ποτέ δεν κλείστηκε σε καλούπια. To 1981 πήγε στο Λος Άντζελες για να συνομιλήσει με τα στελέχη της δισκογραφικής του εταιρείας ή τουλάχιστον έτσι νόμιζαν αυτοί… Έβγαλε από την τσέπη του ένα περιστέρι που θα άφηνε ελεύθερο να πετάξει σαν δείγμα μίας ήρεμης συνεργασίας αλλά κάπου το μυαλό του κόλλησε (προφανώς λόγω της κατάστασης που βρισκόταν…) άρπαξε το περιστέρι με τα δόντια, δάγκωσε και ξερίζωσε το κεφάλι του μπροστά σε στελέχη πολυεθνικής.
Εξίσου σοκαρισμένοι όμως έμειναν και τα στελέχη της εταιρείας στην Ευρώπη όταν καλεσμένος σε συνάντηση στην, τότε, Δυτική Γερμανία μπήκε στην αίθουσα «παρελαύνοντας» με τον γνωστό απαγορευμένο τρόπο… Ήταν όμως τόσο δυνατό όνομα και σε συνδυασμό με την άνοδο του Metal και την απήχηση που είχε το συγκεκριμένο είδος στην νεολαία, που οι άνθρωποι των πολυεθνικών το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να (κοιτάνε τα νούμερα των πωλήσεων) και να χαμογελούν.

Στην Ρωσία της κληρονομιάς του Στάλιν
Όσο αυτά συνέβαιναν στον Δυτικό ή Ελεύθερο Κόσμο, στην Σοβιετική Ένωση αλλά και στις χώρες του Ανατολικού μπλοκ, με εξαίρεση την Πολωνία, την Ουγγαρία και κάπως την Γιουγκοσλαβία, τα πράγματα για την metal μουσική δεν ήταν τόσο ανεκτικά.
Στην ΕΣΣΔ υπήρχε μία δισκογραφική εταιρεία και αυτή ήταν φυσικά κρατική: η Melodiya. Η δεκαετία του 80 ήταν η τελευταία για το δημιούργημα του Στάλιν και οι κλυδωνισμοί είχαν αρχίσει να γίνονται όλο και πιο έντονοι με τις εκτοπίσεις στελεχών του κρατικού μηχανισμού να είναι συνηθισμένες. Έτσι μετά την σύλληψη και την φυλάκιση του επικεφαλής της εταιρείας Εβγκένυ Λέβκο, την θέση του πήρε ο γιος του Κυρίλ. Μόλις 19 ετών ενδιαφερόταν λιγότερο για την σοβιετική προπαγάνδα και περισσότερο για το Heavy Metal, του οποίου ήταν μεγάλος οπαδός ακούγοντας τα αγαπημένα του συγκροτήματα από παράνομα αντιγραμμένες κασέτες, όπως αυτή του Ozzy.
Γνωρίζοντας το θεατρικό έργο του Γκόγκολ αποφάσισε να κυκλοφορήσει τον δίσκο στην ρώσικη αγορά χρησιμοποιώντας ένα τρυκ: Τύπωσε ένα ασπρόμαυρο εξώφυλλο στο οποίο δεν υπήρχε ούτε το όνομα του βρετανού τραγουδιστή αλλά ούτε και η αρχική φωτογραφία του εξωφύλλου. Στην θέση του τοποθέτησε ένα πορτραίτο του Αυξέντιου Ιβάνοβιτς Ποπρίτσι, του ήρωα του Ουκρανού συγγραφέα και απλά έγραψε στα ρώσικα «το ημερολόγιο ενός τρελού», σε μία προσπάθειά του να το πλασάρει ως μουσική μεταφορά του θεατρικού έργου.

Όμως στο Πολίτμπιρο, το πολιτικό γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Κουμμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, δεν ασπαζόντουσαν τις ίδιες καλλιτεχνικές ανησυχίες. Το έργο ήταν γραμμένο το 1835 και περιγράφει την παράνοια που οδηγεί στο θάνατο έναν δημόσιο υπάλληλο απόρροια του γραφειοκρατικού καθεστώτος που ήταν ήδη πανίσχυρο στην Ρωσσία από την εποχή των Τσάρων.
Αυτό όμως δεν εμπόδισε σε τίποτα του συντρόφους, όταν ανακάλυψαν την κυκλοφορία του (στην ΕΣΣΔ τίποτα δεν έμενε κρυφό από το κόμμα…), να το θεωρήσουν ως αντισοβιετική προπαγάνδα που στηλίτευε την λειτουργία του κράτους. Αυτό ήταν αρκετό για να αποσυρθεί άμεσα ο δίσκος και τα χιλιάδες αντίτυπα που είχαν κυκλοφορήσει να καταστραφούν με συνοπτικές διαδικασίες. Ελάχιστα σώθηκαν και αυτό μόνο γιατί ήδη είχαν αποσταλεί σε ηλικιωμένους αξιωματούχους που βρισκόντουσαν μακρυά από την Μόσχα και λάμβαναν τους δίσκους της Melodiya με ένα ιδιότυπο συνδρομητικό σύστημα μέσω ταχυδρομείου.
Ο Κυρίλ έχασε την θέση του στην εταιρεία αλλά αυτό ήταν το λιγότερο. Αντιμετωπιζόταν πια ως αντιφρονούντας και βρισκόταν με το ένα πόδι σε κάποιο παγωμένο Γκούλαγκ για να παρακολουθήσει σεμινάρια σοβιετικού «σωφρονισμού»!
Και τότε τον έσωσε ο Ozzy, όχι ο ίδιος φυσικά, αλλά η εξήγηση που έδωσε ο κρυφομεταλάς Λεβκό που εξήγησε ότι επρόκειτο απλά (όσο απλό ήταν κάτι επί Κομμουνισμού στην Ρωσία) για ένα δίσκο ροκ μουσικής και δεν είχε κανένα πολιτικό περιεχόμενο. Ευτυχώς γι’ αυτόν οι σύντροφοι είχαν ακούσει ήδη το δίσκο είχαν καταλάβει ό,τι μπορούσαν, δεν ήθελαν να δώσουν και μεγαλύτερη έκταση, και ο νεαρός και κατατρομαγμένος οπαδός της Metal γλύτωσε από τα στρατόπεδα εργασίας.
Τα ιστορικά σημεία αυτά, μας θυμίζουν την λαίλαπα του κόκκινου ολοκληρωτισμού που ξεπερνούσε κάθε έννοια ακρότητας και γελοιότητας και μένουν εκεί για να υπομνηματίζουν τον σημερινό πολιτικό αγώνα.

Η Κομσομόλ απαγορεύει
Το 1985 η Κομσομόλ, η μαμά της ΚΝΕ, διένειμε μία «λίστα ξένων μουσικών συγκροτημάτων και καλλιτεχνών των οποίων τα ρεπερτόρια περιέχουν επικίνδυνες συνθέσεις». Ανάμεσα τους τα μεγαλύτερα rock, metal αλλά και pop εκείνη την εποχή και οι λόγοι που συμπεριλήφθησαν πολλοί και εξόχως διασκεδαστικοί… Νεοφασισμός, βία, αντικομμουνισμός, ρατσισμός αλλά και ομοφυλοφιλία: KISS (αν και δύο από τα ιδρυτικά τους μέλη οι Σίμονς και Στάνλεϋ ήταν εβραίοι…), Madness- μάλλον μπήκαν λόγω των SS στο λογότυπο τους-, Black Sabbath για το εξώφυλλο του Sabotage που παρέπεμπε στο ίδιο και AC/DC που είχαν έναν κεραυνό (αλλά το κόμμα δεν έκανε εκπτώσεις). Iron Maiden, Judas Priest, Scorpions, Crocus, Sex Pistols, Alice Cooper και UFO κόβονται λόγω βίας, Van Hallen και Talking Heads για αντισοβιετική προπαγάνδα, Donna Summer με την Tina Turner λόγω… ερωτισμού και Perron μάλλον λόγω συνωνυμίας.
Για νεοφασισμό κόβεται και το ντουέτο, αμφιβόλου φύλου, των Sparks. Ο λόγος το… γνωστό μουστάκι που είχε ο ένας εκ των δύο αδερφών ο Ron Mael, κάτι που του έδωσε τεράστια δημοσιότητα αφού το 1974-1975 έδωσε περίπου 3000 συνεντεύξεις που τον ρωτούσαν για τον Χίτλερ.
Απαγορευμένος και ο Χούλιο Ιγγλέσιας, αυτός δικαιολογημένα λόγω… καταγωγής. Ο πατέρας του, Χούλιο Ιγγλέσιας Πούγκα ήταν γιατρός που πολέμησε στον Ισπανικό Εμφύλιο με τους Εθνικιστές στο πλευρό του Στρατηγού Φράνκο.
Τέλος κομμένοι από τους νεολαίους και οι Dschinghis Khan, ένα γερμανικό συγκρότημα, που έλαβε μέρος στη Γιουροβίζιον το 1979 με το ομώνυμο τραγούδι για Μογγόλους που διασχίζουν τη στέπα και τον ηγέτη τους. Οι λόγοι προφανείς, η αντίσταση των Μογγόλων του Μενγκγιάνγκ πριν αλλά και μετά το 1945.
Στην ίδια μελωδία βασίστηκε το «Yidden Yidden, Kumt Aheim» («Εβραίοι, Εβραίοι, ελάτε σπίτι») σήμα κατατεθέν των εβραϊκών γάμων, με στίχους του Μαρδοχάϊ Μπεν Νταβίντ που καλεί τους Εβραίους να μαζευτούν στην Ιερουσαλήμ, γιατί τους περιμένει ο Μεσσίας. Μην ξεχνάμε βέβαια και την διασκευή του Λάκη Τζορντανέλλι με τα εκπληκτικά «χα – χου», που μάλλον οι νεαρότεροι το έμαθαν από τα θρυλικά Memories του… Γιώργου Καρατζαφέρη.

Τα κόκκινα στρατόπεδα θανάτου

Ο Αλεξάντρ Σολτζενίτσιν δεν είχε την ίδια τύχη με τον Κυρίλ Λεβκό. Η ανακάλυψη ενός γράμματος που αναφερόταν ειρωνικά στον Στάλιν αναφέροντας τον ως Balabos (αρχηγός σε εβραϊκή διάλεκτο) ήταν ικανό να το στείλει σε ισόβια εκτόπιση και οκταετή καταναγκαστική εργασία στα Γκούλαγκ.
Τα Γκούλαγκ ιδρύθηκαν το 1918 επί Λένιν ως στρατόπεδα καταστολής και τιμωρίας των αντεπαναστατών μέσω της καταναγκαστικής εργασίας. Ο Στάλιν εκτίμησε το έργο του προκατόχου του και αποφάσισε να στείλει εκτός από τους αντιφρονούντες και εκατομμύρια χωρικούς που αντιδρούσαν στην κολεκτιβοποίηση. Εκεί στην παγωμένη Σιβηρία (όπου οι θερμοκρασίες τον χειμώνα έφταναν τους -50 βαθμούς Κελσίου) ήταν πια ακίνδυνοι για το κράτος αλλά και χρήσιμοι για να δουλεύουν στα πλούσια σε αποθέματα χρυσού, ασημιού, χαλκού ορυχεία ή σε πρωτόγονες εξορύξεις πετρελαίου και άνθρακα.
Δημιουργήθηκαν συνολικά 476 στρατόπεδα και αποτέλεσαν ένα σύστημα με δικούς του νόμους, συνήθειες και ηθικούς κανόνες, τον έλεγχο του οποίου αρχικά είχε ο Λαβρέντι Μπέρια, ο διαβόητος αρχηγός της εγκληματικής NKVD, της μυστικής αστυνομίας του κράτους.

Στα Γκούλαγκ/Gulag (ακρωνύμιο της Glavnoye Upravleniye ispravityelno-trudovykh Lagerey) οι άθλιες συνθήκες ζωής (το καθημερινό φαγητό ήταν χυλός από νερό και αλεύρι), η σκληρή εργασία δεκάδων ωρών μέσα στα χιόνια και η βασανισμοί από τους φύλακες είχαν κάνει τον θάνατο καθημερινότητα. Σχεδόν 18 εκατομμύρια άνθρωποι (ανάμεσα τους ακόμη και γυναίκες και μικρά παιδιά) γνώρισαν τον Σοβιετικό σωφρονισμό και περισσότεροι από τέσσερα εκατομμύρια πέθαναν εκεί.
«Οι στρατιές των καταδικασμένων, κοπάδια στους σιδηρόδρομους, χαμένοι μες στον φόβο τους και οι μηχανές να προστάζουν σφυρίζοντας· Μακριά από ‘δω παρίες. Το άστρο του θανάτου ήταν από πάνω μας», θα γράψει η μεγάλη Ρωσίδα ποιήτρια Αννα Αχμάτοβα στο «Ρέκβιεμ», την εποχή των μεγάλων σταλινικών εκκαθαρίσεων.