γράφει ο Γιώργος Μάστορας
Το πρόβλημα του ναρκισσισμού αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα ψυχολογικής υφής. Έχει δε τον χαρακτήρα διαταραχής της προσωπικότητας. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της ναρκισσιστικής διαταραχής της προσωπικότητας είναι μια έντονη αίσθηση μεγαλομανίας (στην φαντασία ή στην πραγματικότητα), παράλληλα με μια… υπερευαισθησία στην αξιολόγηση και την κριτική των άλλων και μια έλλειψη ενσυναίσθησης.
Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας τείνουν να μεγαλοποιούν και να υπερβάλλουν γύρω από τα (υποτιθέμενα) κατορθώματά τους και το (διφορούμενο) ταλέντο τους, ενώ έχουν πάντοτε την απαίτηση να αντιμετωπίζονται ως κάτι το «ξεχωριστό», «εξαιρετικό» και «μεγαλειώδες», ακόμη και όταν στην πραγματικότητα δεν έχουν καταφέρει κάτι το ιδιαίτερο. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας διακατέχονται από έντονα αρρωστημένες φαντασιώσεις συνεχούς προβολής, διάκρισης, επιτυχίας και θαυμασμού από τους άλλους, όπως και δύναμης , λάμψης, ομορφιάς και εξιδανικευμένης αγάπης. Ταυτόχρονα, όμως, διακατέχονται και από χρόνια συναισθήματα φθόνου και ζήλειας για όσους αντιλαμβάνονται ως πιο πετυχημένους από τους ίδιους. Παράλληλα, τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας αναζητούν διαρκώς την προσοχή των άλλων και θέλουν να απολαμβάνουν, σε μόνιμη βάση, την επιβράβευση και τον θαυμασμό.
Στα πλαίσια αυτά και σε συνδυασμό με το σύνδρομο καταδίωξης, την μεγαλομανία και την συνωμοσιολογία, δεν διστάζουν να επινοήσουν ανύπαρκτες ιστορίες, με φαντασιακούς εχθρούς και κατασκευασμένες κατηγορίες. Η «ψευδής συνείδηση» τους οδηγεί στο να κάνουν βήματα μεγαλύτερα από το «μπόι» του χαρακτήρα τους, με αποτέλεσμα τον αυτοεξευτελισμό.
Ένα ακόμη στοιχείο της προσωπικότητας των ατόμων με ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας, το οποίο δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην σύναψη σχέσεων, είναι η χειριστικότητα. Με άλλα λόγια, η τάση χειρισμού των άλλων , προκειμένου οι νάρκισσοι να επιτύχουν αυτό που θέλουν και να εξυπηρετήσουν τα στενά συντηρητικά συμφέροντα τους.
Ο ναρκισσιστής είναι παθολογικός ψεύτης. Τα ψέματα του αποσκοπούν στην ενίσχυση ενός διογκωμένου «εγώ» και στην αποφυγή της ανάληψης ευθύνης για την παραδοχή λαθών και αποτυχιών. Στα πλαίσια αυτά , ψεύδεται επαναλαμβανόμενα και χωρίς προφανές όφελος, ακόμα και όταν η Αλήθεια δεν θα του κόστιζε. Το ψέμα λειτουργεί ψυχολογικά ως «ανακούφιση» και φτάνει στο σημείο να είναι μια αναπόφευκτη και αυτόματη διαδικασία. Το ψέμα χρησιμοποιείται ως εργαλείο ελέγχου των άλλων, καθώς η Αλήθεια θα τον εξευτέλιζε, δείχνοντας τις πραγματικές (ανύπαρκτες) δυνατότητες του.
Η ψυχολογική κατανόηση αυτών των δυστυχισμένων ανθρώπων δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση και αποδοχή τους. Απλώς, είναι απαραίτητη για να τεθούν τα υγιή όρια.
ΥΓ. Η φωτογραφία που κοσμεί το κείμενο δεν είναι τυχαία. Όχι, βεβαίως, για την Ωραιότητα που έχουν τα δύο γατάκια, που ποζάρουν στο μπαλκόνι μου, αλλά επειδή αυτοί που φωνασκούν και ουρλιάζουν, νομίζοντας ότι θα τους περάσουν για … «Τίγρη “, αποδεικνύονται στο τέλος… «γατάκια». Ο Σαίξπηρ, μάλιστα, το είχε θέσει πολύ πιο ωμά: «Αυτός που έχει φωνή λιονταριού και ψυχή λαγού, τι άλλο μπορεί να είναι πάρα τέρας;»…