μετάφραση: Κωνσταντίνος Μποβιάτσος
Σαν σήμερα στις 21 Μαΐου 2013, ο Γάλλος διανοούμενος, ακτιβιστής, στρατιώτης και επαναστάτης Dominique Venner, έδινε τέλος στην ζωή του, μέσα στην Παναγία των Παρισίων, αηδιασμένος από την κατάντια της Ευρώπης. Θυσία; Διαμαρτυρία; Μια πράξη απελπισίας;…ο Alain de Benoist, φίλος του και συναγωνιστής επί δεκαετίες, λίγες μέρες μετά την αυτοκτονία του, μας αναφέρει τα παρακάτω με το καλύτερο τρόπο…και σας τα μεταφέρω σαν έναν απλό φόρο τιμής για τον μεγάλο αυτό Ευρωπαίο:
«Οι ήρωες της Ιλιάδας δεν παραδίδουν ηθικό δίδαγμα, παρέχουν ηθικά παραδείγματα και η ηθική σίγουρα δεν διαχωρίζεται από την αισθητική». Ο Venner είχε επιλέξει να ζήσει ως ιππότης που «βαδίζει και θα βαδίζει, θα συνεχίζει πάντα να βαδίζει προς το πεπρωμένο του, προς το καθήκον του, μεταξύ θανάτου και διαβόλου», σαν τον Ιππότη στον υπέροχο πίνακα του Durrer.
Οι λόγοι για να ζεις και οι λόγοι για να πεθάνεις είναι συχνά οι ίδιοι. Αυτή ήταν αναμφισβήτητα η περίπτωση του Dominique Venner, ο οποίος έδρασε προσπαθώντας να συμφιλιώσει βαθιά τη ζωή και τον θάνατό του. Επέλεξε να πεθάνει με τον τρόπο που όπως είπε, ήταν η πιο άξια διέξοδος σε ορισμένες περιστάσεις και ιδιαίτερα όπου τα λόγια είναι ανίσχυρα να περιγράψουν αυτό που νιώθει κανείς. Ο Dominique Venner πέθανε στο τέλος όπως είχε ζήσει, με την ίδια θέληση, με την ίδια διαύγεια. Aυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο όλους όσους τον γνώρισαν, είναι να δουν σε ποιο βαθμό ολόκληρη η συμπεριφορά του στη ζωή, τοποθετείται σε μια γραμμή, σαφή και άμεση, μια τέλεια ευθεία γραμμή εξαιρετικής ευθύτητας. Η χειρονομία του Dominique Venner υπαγορεύεται προφανώς από ένα αίσθημα τιμής, τιμής πέρα από τη ζωή, ακόμη και από εκείνους που για προσωπικούς ή όχι λόγους, αρνούνται την αυτοκτονία, οι ίδιοι που σε αντίθεση με εμένα δεν τον θεωρούν άξιο, πρέπει να σέβονται τη χειρονομία του, αφού ότι γίνεται από αίσθηση τιμής πρέπει να γίνεται σεβαστό.
Δεν θα σας μιλήσω για πολιτική. Τον Ιούλιο του 1967 ο Dominique Venner είχε οριστικά διακόψει κάθε είδους πολιτική δράση. Παρατηρούσε, ως προσεκτικός παρατηρητής, την πολιτική ζωή και έκανε φυσικά γνωστά τα συναισθήματά του. Αλλά πιστεύω ότι το ουσιαστικό πράγμα γι ‘αυτόν ήταν αλλού και πολλά πράγματα που έχουν ήδη ειπωθεί, εξακολουθούν να το καταδεικνύουν έντονα σήμερα. Ο Dominique Venner έθεσε την ηθική πάνω από όλα και αυτή η πρώτη σκέψη ήταν ήδη δική του, από τότε που ήταν νεαρός ακτιβιστής. Έμεινε δικιά του, ώσπου σιγά σιγά ο νεαρός ακτιβιστής μεταμορφώθηκε σε ιστορικό, στοχαστικό ιστορικό, όπως αποκαλούσε τον εαυτό του. Ο Dominique Venner ενδιαφερόταν έντονα για τα ομηρικά κείμενα, τα οποία αναγνώριζε ως ιδρυτικά κείμενα της μεγάλης ευρωπαϊκής αμνημόνευτης παράδοσης και πίστευε ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια ήταν πρώτα και κύρια Η ηθική: οι ήρωες της Ιλιάδας δεν παραδίδουν ηθικά διδάγματα, παρέχουν ηθικά παραδείγματα και η ηθική σίγουρα δεν μπορεί να διαχωριστεί από την αισθητική. Ο Dominique Venner δεν ήταν μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι το καλό καθορίζει την ομορφιά, ήταν μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι η ομορφιά καθορίζει το καλό. Πίστευε στην ηθική και οι κρίσεις που είχε για τους ανθρώπους δεν ήταν συνάρτηση των απόψεων ή των ιδεών τους, αλλά συνάρτηση της λίγο πολύ μεγάλης ιδιότητάς τους να είναι, πρώτα και κύρια, εκείνης της κατ’ εξοχήν ανθρώπινης ιδιότητας που συνόψιζε ο ίδιος στον όρο: ψυχραιμία . Η ψυχραιμία είναι τρόπος ύπαρξης, τρόπος ζωής και θανάτου. Η ψυχραιμία είναι ένας τρόπος ζωής για τον οποίο μίλησε καλά στο “Η επαναστατημένη καρδιά», το βιβλίο του που εμφανίστηκε το 1994, αλλά επίσης και σε όλα του τα έργα. Σκέφτομαι πιο συγκεκριμένα το βιβλίο που δημοσίευσε το 2009 για τον Γερμανό συγγραφέα Ernst Junger. Σε αυτό το βιβλίο ο Dominique είπε πολύ ξεκάθαρα ότι, αν ο Junger μας πρόσφερε και μας προσφέρει ένα εξαιρετικό παράδειγμα, δεν είναι μόνο μέσα από τα γραπτά του αλλά και επειδή αυτός ο άνθρωπος, που είχε τόσο μεγάλη ζωή και πέθανε σε ηλικία 103 ετών, ποτέ δεν αγνόησε τις απαιτήσεις της ψυχραιμίας.
Ο Dominique Venner ήταν ένας συγκρατημένος, προσεκτικός, απαιτητικός άνθρωπος και πάνω από όλα απαιτητικός από τον εαυτό του. Είχε κατά κάποιο τρόπο εσωτερικεύσει όλους τους κανόνες της ψυχραιμίας: «ποτέ μην αφήνεσαι, ποτέ μην εκτίθεσαι, ποτέ μην δείχνεσαι, ποτέ μην λυπάσαι τον εαυτό σου γιατί η ψυχραιμία υπενθυμίζει και ευθυγραμμίζεται με το μέτρο». Προφανώς μόλις τα αναφέρουμε όλα αυτά, κινδυνεύουμε να εμφανιστούμε στα μάτια πολλών ως κάτοικοι άλλου πλανήτη. Στην εποχή των smartphones και των Virgin Megastores, να μιλάει κάποιος για αντικειμενικότητα, αρχοντιά του πνεύματος, υπεροχή της ψυχής, ψυχραιμία, σημαίνει χρήση λέξεων των οποίων η ίδια η σημασία ξεφεύγει από πολλούς. Ο Dominique Venner δεν ήταν ούτε εξτρεμιστής, ούτε μηδενιστής, ούτε κυρίως απελπισμένος. Αντίθετα, οι στοχασμοί του για την ιστορία στους οποίους είχε δώσει διέξοδο για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, τον είχαν οδηγήσει να αναπτύξει μια κάποια αισιοδοξία. Αυτό που σκέφτηκε για την ιστορία είναι ότι είναι απρόβλεπτη, ότι είναι πάντα ανοιχτή, ότι φτιάχνει τους ανθρώπους και ότι η θέληση των ανθρώπων τα κάνει όλα ισότιμα. Ο Venner απέρριψε τη μοίρα και κάθε μορφή απόγνωσης.
Θα έλεγα παραδόξως, αφού δεν υπογραμμίστηκε αρκετά, ότι η επιθυμία του για θάνατο ήταν μια μορφή διαμαρτυρίας κατά της αυτοκτονίας, ένας τρόπος διαμαρτυρίας για την αυτοκτονία της Ευρώπης που έβλεπε εδώ και καιρό. Ο Dominique Venner δεν ήταν πια ένας νοσταλγός, αλλά ήταν ένας αληθινός ιστορικός που σίγουρα ενδιαφερόταν για το παρελθόν με θέα το μέλλον και δεν έκανε τη μελέτη του παρελθόντος μια παρηγοριά ή ένα καταφύγιο. Πίστευε απλώς ότι οι άνθρωποι που ξεχνούν το παρελθόν τους, που χάνουν την ίδια την επίγνωση του παρελθόντος τους, στερούν από τον εαυτό τους ένα μέλλον. Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο. Το παρελθόν και το μέλλον είναι δύο διαστάσεις της παρούσας στιγμής αλλά δεν έχει σημασία ποιες είναι: είναι οι διαστάσεις του βάθους. Ως αποτέλεσμα αυτών, μια σειρά από εικόνες και αναμνήσεις ήρθαν στο μυαλό του Dominique Venner. Είχε τη μνήμη ομηρικών ηρώων και θεών, είχε τη μνήμη των παλαιών Ρωμαίων, εκείνων που προηγήθηκαν στο μονοπάτι του εκούσιου θανάτου: του Κάτωνα, του Σενέκα, του Ρεγκούλου και πολλών άλλων. Είχε στη μνήμη του τα γραπτά του Πλούταρχου και τις ιστορίες του Τάκιτου. Είχε στο μυαλό του τη μνήμη του Ιάπωνα συγγραφέα Yukio Mishima, του οποίου ο θάνατος μοιάζει πολύ με τον δικό του και σίγουρα δεν είναι τυχαίο ότι το βιβλίο που θα εξέδιδε θα είχε τίτλο “Σαμουράι της Δύσης”! Στις εικόνες του εξωφύλλου αυτού του βιβλίου, μπορείτε να δείτε μια φιγούρα, ένα χαρακτικό: «Ο Ιππότης, ο θάνατος και ο διάβολος», του Dürer. Ο Dominique Venner επέλεξε αυτό το χαρακτικό επίτηδες. Σε αυτόν τον χαρακτήρα του ιππότη, ο Jean Cau είχε αφιερώσει για κάποιο διάστημα ένα αξιοθαύμαστο βιβλίο που έφερε και αυτόν τον τίτλο: «Ο Ιππότης, ο Θάνατος και ο Διάβολος». Σε ένα από τα τελευταία χρονικά του που γράφτηκε λίγες μέρες πριν από το θάνατό του, ο Dominique Venner έγραψε ακριβώς ένα κείμενο σε φόρο τιμής σε αυτόν τον ιππότη, που αυτός λέει ότι βαδίζει και θα βαδίζει, θα συνεχίζει πάντα να βαδίζει προς τη μοίρα του, προς το καθήκον του μεταξύ του θάνατου και ο διάβολου.
Αυτό ήθελα να σας πω στη μνήμη του Domique Venner, που τώρα έχει φύγει για ένα μεγάλο και άγριο κυνήγι, σε έναν παράδεισο όπου φαίνονται άγριες χήνες να πετούν. Τον ήξερα για πενήντα χρόνια και όσοι τον γνώριζαν λένε χωρίς αμφιβολία ότι έχασαν έναν φίλο. Νομίζω ότι κάνουν λάθος, νομίζω ότι πρέπει να ξέρουν ότι από τις 21 Μαΐου 2013 στις 14.42, αυτός θα είναι αναγκαστικά πάντα εκεί. Πάντα εκεί δίπλα στις εξεγερμένες καρδιές και τα ελεύθερα πνεύματα πάντα σε σύγκριση με τον αιώνιο συνασπισμό των Tartuffe, Trissotin και Torquemada.