Η Ιστορία εξελίσσεται σπειροειδώς σε μια γραμμικότητα που ενέχει επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Διαμέσου αυτού του περίπλοκου ταξιδιού κάθε άνθρωπος πορεύεται διανύοντας ένα απειροελάχιστο τμήμα της συνολικής κίνησης.
Υπάρχει ο κίνδυνος έτσι, να βιώσει αυτή την μικρή λάμψη της ζωής του σαν ένα στάδιο στο οποίο κινείται εμπρός ή αναδεύεται περιστροφικά, αποκομμένος και μετέωρος, ανήμπορος μπροστά στο επερχόμενο «τέλος του χρόνου» ή των επαναληπτικών περιδινήσεών του. Ανήμπορος να ορίσει την δική του μοίρα, να εντοπίσει νόημα στην ύπαρξη, να συνδέσει τον εαυτό του με μια πλατύτερη εικόνα.
Οι υλιστικές θεωρίες προτρέπουν τον άνθρωπο να επικεντρώνεται στο «παρόν», να το θεωρεί μια αυταξία για την οποία αξίζει να αναλωθεί ολόκληρη η ζωή, ξορκίζοντας κάθε πρότασης ζωής που ξεπερνά τον ιστορικό χρόνο και αγγίζει το επέκεινα ή εξοστρακίζοντας την μνήμη της Παράδοσης που δίνει συνοχή στον εαυτό και την αίσθηση μιας αποστολής και μια συλλογικής ζωής που εξέρχεται από τα σύντομα όρια της μιας ανθρώπινης ζωής.
Και είναι λογικό οι θεωρίες αυτές να επικεντρώνονται στο θνησιγενές παρόν, καθώς προορισμός τους είναι να προωθήσουν την κατανάλωση, την ατομική ευμάρεια, την εφήμερη ηδονή.
Από την άλλη πλευρά, εντοπίζεται ο ζωντανός οργανισμός της Παράδοσης, η Παραδοσιακή Ιδέα και Ζωή, άρρηκτα δεμένη με τις έννοιες της φυλετικής, εθνικής και συλλογικής συνείδησης, άρα και με τις τρεις εκφάνσεις του χρόνου.
Είναι λάθος να εννοούμε ότι η Παράδοση ταυτίζεται με την παρελθοντολογία. Αντίθετα, δεν υπερτονίζει κανένα από τα τρία σημεία του χρόνου. Καταξιώνει το παρόν, μέσω της ανάδειξης του παρελθόντος, και με τον τρόπο αυτό ενεργεί για το μέλλον. Καθώς αναπτύσσεται ο Παραδοσιακός Άνθρωπος, διαμορφώνει μια αντίληψη για τον χρόνο και την ζωή του αρραγή. Ζει στο παρόν χωρίς αυτό να ορίζεται αυτονομημένα. Και το κυριότερο, προετοιμάζεται για μια άφοβη ανταπόκριση στο κάλεσμα του θανάτου όταν αυτό θα έρθει, όπως για κάθε άνθρωπο. Διότι η παθολογική αντιμετώπιση του γεγονότος του θανάτου από τον σύγχρονο Δυτικό πολιτισμό αποτελεί αίτιο και αποτέλεσμα παρακμής.
Η Παράδοση καθιερώνει μια λογική πέρα από φόβο ή την λατρεία του χρόνου, αθανατίζει το παρόν και δίνει στον άνθρωπο, αφενός την πίστη στην μοναδικότητα της ύπαρξης και του προσώπου του, και αφετέρου την συγγένεια με το παρελθόν και το επερχόμενο ανθρώπινο ποτάμι, ιδιαιτέρως δε με εκείνο με το οποίο συνδέεται με δεσμούς αίματος, κοντινούς ή απώτερους. Δεν υπερτιμά το σύντομο διάστημα της ανθρώπινης ζωής, αλλά ούτε και το εκμηδενίζει στο χαοτικό πέρασμα του χρόνου. Προετοιμάζει για την μεγάλη υπέρβασή του, αφού αυτό βιωθεί στην πληρότητα και την αλήθεια του.
Άγγελος Δημητρίου