γράφει ο Μιχάλης Τάντης
31 Ιουλίου 1920, o Ίων Δραγούμης εκτελείται από Βενιζελικούς, στο κέντρο της Αθήνας. Στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, υπάρχει ακόμα η κολώνα που στήθηκε για να τιμάται πάντα η μνήμη του μεγάλου αυτού άνδρα.
Μια λευκή κολώνα με τους στίχους του Παλαμά: «Λευκή, ας βαλθή όπου έπεσες, κολώνα, (Πώς έπεσες, γραφή να μην το λέει) λευκή, με της Πατρίδας την εικόνα. Μόνο εκείνη ταιριάζει να σε κλαίει, βουβή, μαρμαρωμένη να σε κλαίει».
Ο Ίων Δραγούμης δεν υπήρξε απλά ένας πολιτικός ή ένας λόγιος ή ένας ονειροπόλος ιδεολόγος.
Η σκέψη και το πνεύμα του Δραγούμη πηγάζει και εμπνέεται από την αυτοκρατορική παράδοση του Ελληνισμού.
Αυτό σίγουρα μπορεί στις μέρες μας να ακούγεται παράξενο, αλλά για τον Δραγούμη ήταν κάτι αυτονόητο. Στο πνεύμα του Δραγούμη, δεν ήταν αρκετή μια στρατιωτική νίκη έναντι των Τούρκων, των αιώνιων εχθρών.
Η νίκη αυτή θα έπρεπε να εξελιχθεί ώστε η αυτοκρατορική μας παράδοση να ξαναγίνει πραγματικότητα. Η αναβίωση της αυτοκρατορίας ήταν ο μεγάλος σκοπός και στόχος.
Δεν υπήρξε ένας γραφικός συντηρικός ή ένας ριζοσπάστης προοδευτικός, όπως στις μέρες μας ερμηνεύονται αυτές οι λέξεις.
Η ρήση του ήταν σαφής: «Κανείς ας μην αναθεματίζει τη συντηρητικότητα. Κανείς ας μην περιφρονεί την προοδευτικότητα».
Μεγάλος υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας, ο Δραγούμης τόλμησε στα χρόνια του, να αντισταθεί και να αντιμετωπίσει την στείρα παρελθοντολαγνία που πολλές φορές συνάντησε, αφού «οι δημοτικιστές μιλώντας και γράφοντας της γλώσσα που τραγουδάει και κλαίει ο λαός, βρίσκονται κοντίτερα στη ζωή του έθνους από τους δασκάλους και τους γραμματισμένους», όπως έγραψε.
Η ολοκληρωμένη και σφαιρική προσέγγιση του Δραγούμη για το έθνος, δεν μπορούσε να μην δώσει και τον ορισμό του κράτους: «Και το κράτος θα είναι ταιριασμένο με την ανάγκη της δημιουργίας πολιτισμού. Ας λείψη το κράτος, που θα της είναι εμπόδιο ή θα παραμορφώνει την εθνική ψυχή. Αν το κράτος στενοχωρεί το έθνος, πρέπει αναγκαστικά ή να αλλάξη μορφή ή να χαθή. Το κράτος, που εμποδίζει τη φυσιολογία του έθνους, είναι περιττό και βλαβερό». Αυτό ήταν για τον Δραγούμη το κράτος.
Σϊγουρα σε ένα κείμενο, δεν μπορεί κανείς να καλύψει το σκεπτικό του Δραγούμη. Ένα σκεπτικό γεμάτο λογική, μεγάλους στόχους, ανοικτούς ορίζοντες και συναίσθημα για αυτό το Έθνος.
Ναι, ο Ίων Δραγούμης δεν ήταν απλά υπερήφανος για το Έθνος, το αγαπούσε ολοκληρωτικά.
Εμείς στις μέρες μας, καλό είναι να μην ξεχνάμε τέτοιους άνδρες.
Έχουμε χρέος να μελετήσουμε και να προβληματιστούμε πάνω στη σκέψη του Δραγούμη.
Είναι μεγάλος στόχος να πετύχουμε αυτό που έλεγε ο ίδιος, να γίνουμε «οι καλύτεροι του έθνους»!