Τι έχουν να περιμένουν οι Έλληνες πέρα από ευγενή ονειροπολήματα
Aναμφισβήτητα η νίκη του Ντοναλντ Τράμπ στις αμερικανικές εκλογές, αποτελεί μία ιστορική ήττα του «πολιτικώς ορθού», εντός έδρας. Και μπορεί αυτό το γεγονός να το υποδέχθηκε μέχρι και ο επιφυλακτικός Αλαίν ντε Μπενουα, ως αντίστοιχο της πτώσης του τοίχους του Βερολίνου (1), όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πώς, όπως τότε, έτσι και τώρα, οι διαχειριστές της νίκης είναι και πάλι οι καπιταλιστές. Η σημερινή πτώση του τοίχους του λίμπεραλ πολιτισμικού Μαρξισμού, αποτελεί μία νίκη των αντιθέσεων μας και όχι των θέσεων μας.
Όταν ο Φράνσις Φουκουγιάμα, μετά την πτώση του τείχους το ‘89, έγραφε το «τέλος της ιστορίας» (2), αναγγέλλοντας την έλευση της εποχής όπου η πρόοδος του ανθρώπινου πολιτισμού έφτασε στο ευτυχές της τέλος, με την ολοκληρωτική παγκόσμια επικράτηση της φιλελεύθερης καπιταλιστικής «δημοκρατίας», πολλά επερχόμενα γεγονότα δεν είχε φανταστεί. Είχε θέσει όμως κάποια βασικά σημάδια – ενδείξεις, για την πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης προς την παγκόσμια επικράτηση του φιλελευθερισμού.
Η νίκη του Τράμπ και η υποδοχή της από τους περισσότερους Έλληνες και πολλούς Ευρωπαίους συντηρητικούς, πατριώτες, εθνικιστές και ταυτοτιστές ως δικαίωση των αγώνων τους, επιβεβαιώνει μια από τις βασικές ενδείξεις πού είχε θέσει ο Φουκουγιάμα για την έλευση της εποχής που οραματίστηκε. Ο φιλελεύθερος καπιταλισμός, αναγνωρίζεται πλέον σιωπηλά, ως το αδιαμφησβήτητο μοντέλο πολιτικοκοινωνικής οργάνωσης των ανθρωπίνων κοινωνιών. Η πολιτισμική του πρόταση, ο νεωτερικός Δυτικός αστισμός και το «αμερικανικό όνειρο», στο πρόσωπο του Ντόναλντ Τράμπ, βρίσκει το παράδειγμα ενός τυπικού συντηρητικού αστού και ενός επιτυχημένου καπιταλιστή πού έκανε πράξη στην ζωή του το «αμερικανικό όνειρο». Βρίσκει δηλαδή έναν τυπικό εκφραστή της. Η τάση να αναχθεί ο νέος Αμερικανός πρόεδρος σε πολιτικό ίνδαλμα όλων των ευρωπαϊκών συντηρητικών ή εθνικοεπαναστατικών κινημάτων, σηματοδοτεί έναν ιστορικό συμβιβασμό. Η όποια αμφισβήτηση του φιλελεύθερου καπιταλισμού, μετατίθεται πλέον στις υποσημειώσεις των πολιτικών αναλύσεων. Όταν δεν εξοβελίζεται πλήρως, ως αριστερίστικη ρητορική…
Ελλαδικός «εθνικός χώρος» και πανηγύρια
Ως συνήθως, στην Ελλάδα αυτά τα φαινόμενα υιοθετούνται στην πιο ακραία έκφρασή τους. Ο ελλαδικός εθνικός χώρος, ως επί το πλείστον, παλαντζάρει μεταξύ ακραίας συνωμοσιολογίας και άμετρης ευκολοπιστίας στα όρια της αφέλειας. Οι ξέφρενοι πανηγυρισμοί για την νίκη του Τράμπ και η τάση να αναχθεί σχεδόν στο βάθρο του νέου παγκόσμιου μεσσία πού θα μας σώσει από την παγκοσμιοποίηση,δείχνουν από την μία μεν το πόσο ανάγκη έχει αυτός ο «χώρος» να γιορτάσει νίκες, έστω και δανεικές, από την άλλη δε το πόσο ανάγκη έχει να βρει μεσσίες πού θα κάνουν πράξη, αντί για τον ίδιο, το τεράστιο έργο της εξόδου μας από το βάραθρο της εθνικής και οικουμενικής παρακμής.
Σίγουρα είναι ευχάριστο ένας λαός να επιλέγει για την διοίκηση του κράτους του συντηρητικούς ηγέτες, ειδικώς όταν η μοναδική εναλλακτική είναι λιμπεραλιστές ιμπεριαλιστές τύπου Χίλαρυ Κλίντον, που προωθούνται από το μεγαλύτερο κομμάτι του πλέγματος της δικτατορίας της πολιτικής ορθότητας. Σαφώς είναι ακόμα πιο ευχάριστο να βλέπεις όλο το αριστερίστικο σύστημα του politically correct μονολόγου, να ψάχνει να εξηγήσει τα ανεξήγητα. Μέχρι εδώ καλά…
Η στοιχειώδης σοβαρότητα από εκεί και πέρα, επιβάλει να μπορούμε να δούμε:
1) Ότι στην περίπτωση του Τράμπ, έχουμε να κάνουμε με έναν σκληρό φιλελεύθερο καπιταλιστή, γέννημα και υπερασπιστή ενός πολιτισμικού παραδείγματος πού βρίσκεται στον αντίποδα του Ελληνικού, διεκδικώντας παγκόσμια κυριαρχία. Αλήθεια, στους στόχους του «εθνικού χώρου» βρίσκεται η υπεράσπιση και ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμικού παραδείγματος, ή μιλάμε για ψιλά γράμματα; Κατανοούμε ακόμα τον Ελληνικό Πολιτισμό ως την βασική πηγή των οικουμενικών απαντήσεων στα αδιέξοδα, διαχρονικά και σημερινά; Του αναγνωρίζουμε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον αδιάκοπο αγώνα για τον εξανθρωπισμό της οικουμένης (3) ή έχουμε παραδώσει πια το τιμόνι, μαζί με την ταυτότητά μας, στους επιγόνους του Δυτικού «Διαφωτισμού» και στα ολέθρια ιστορικά τους κατασκευάσματα;
2)Ακόμα κι αν ο Τράμπ κάνει πράξη την συντηρητική του ατζέντα, δεν θα πρέπει να είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι το μοντέλο πού θα κτίσει στο εσωτερικό του, θα θελήσει να το εξάγει σε όλη την Ευρώπη ή πολύ περισσότερο στην Ελλάδα. Ακριβώς όπως το Ισραήλ δεν εξάγει το δικό του μοντέλο, αλλά πιέζει την Ευρώπη για την εφαρμογή αντίθετων διαλυτικών πολιτικών, έτσι και οι δυνητικά ισχυρές συντηρητικές αυριανές ΗΠΑ, πιθανότατα να εξάγουν το μοντέλο τους, όπου μόνο γεωπολιτικά τούς συμφέρει. Συνεχίζοντας να πιέζουν για την εφαρμογή διαλυτικών, πολυπολιτισμικών κ.ο.κ. μοντέλων, όπου γεωπολιτικά κάτι τέτοιο τούς εξυπηρετεί. Στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν ιδεολογίες…
Ο φιλοτουρκισμός σε μέρες δόξης
Αυτό πού στην προκειμένη περίπτωση θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο, είναι το τρίτο σκέλος:
3) Μιλάμε για τον ηγέτη ενός κόμματος το οποίο στο παρελθόν παραδοσιακά ασκούσε φιλοτουρκική εξωτερική πολιτική. Οι όποιες αντι-ισλαμικές προεκλογικές θέσεις του Τράμπ, θα φτάσουν μέχρι του σημείου να μεταβάλουν αυτή την φιλοτουρκική παράδοση; Ποια θα είναι η στάση του σε Κυπριακό, Αιγαίο, Θράκη, ΑΟΖ, κουρδικό κ.ο.κ.; Άγνωστο προς το παρόν…
Οι ενδείξεις δεν φαίνονται όμως να μας επιτρέπουν υπεραισιόδοξες προβλέψεις. Στο επίπεδο τουλάχιστον των δηλώσεων, ο φιλοτουρκισμός απολαμβάνει στιγμές δόξης. O αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, δήλωσε πως για τη νέα κυβέρνηση «Η Τουρκία είναι ο πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή. Θα επαναφέρουμε τις σχέσεις μας με την Τουρκία στο προγενέστερο καλό σημείο»(…) Ο Τράμπ θέλει να βελτιώσει τους δεσμούς με την Τουρκία».(4)
Ο αντιστράτηγος Μάικλ Φλίν, ο ποίος μέχρι την στιγμή πού γράφονται αυτές οι γραμμές φαίνεται ο επικρατέστερος για την θέση του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, θεωρείται λομπίστας της Τουρκίας (5). Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Daily Caller»: «Μία συμβουλευτική εταιρεία των μυστικών υπηρεσιών που ιδρύθηκε από τον στρατηγό εν αποστρατεία Μάικλ Φλιν, ο οποίος διατελεί κορυφαίος στρατιωτικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, πρόσφατα προσλήφθηκε για να ασκήσει λόμπι υπέρ μιας σκοτεινής ολλανδικής εταιρείας (της «Inovo BV») που συνδέεται με τον τουρκική κυβέρνηση και τον πρόεδρό της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν». (6)
Ο Φλιν τον Αύγουστο είχε γράψει άρθρο στο «The Hill», με τίτλο «Ο σύμμαχός μας η Τουρκία ,είναι σε κρίση και χρειάζεται τη βοήθειά μας», στο οποίο ανέφερε: «Πρέπει να ξεκινήσουμε κατανοώντας πως η Τουρκία είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι πραγματικά ο ισχυρότερος σύμμαχός μας ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία, όπως και ένας παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή».(7)
Αμέσως μετά την εκλογή Τράμπ, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Ανατολή, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Πρέπει να προσαρμόσουμε την εξωτερική μας πολιτική και να αναγνωρίσουμε ότι η Τουρκία αποτελεί προτεραιότητα. Πρέπει να δούμε τον κόσμο από την οπτική της Τουρκίας» (8)
Ένα όνομα από τα παλιά όμως, που μπορεί να μας θυμίσει τι σημαίνει Ρεπουμπλικανικός φιλοτουρκισμός στην πράξη, αξίζει να μας προκαλέσει μεγαλύτερη ανησυχία… Πρόκειται για τον αρχιτέκτονα της εισβολής στην Κύπρο, τον τότε υπουργό εξωτερικών της Ρεπουμπλικανικής κυβέρνησης Νίξον, τον γνωστό Χένρι Κισσινγκερ. Σύμφωνα με τον G. Rachman συντάκτη των Financial Times, ο 93χρονος Κίσσινγκερ φαίνεται να έχει αναλάβει ρόλο συμβούλου και διαμεσολαβητή, μεταξύ Τράμπ και Πούτιν, στις διαπραγματεύσεις επαναπροσέγγισης των δύο χωρών και στις γεωπολιτικές συμφωνίες πού θα κλείσουν, μέσα στις οποίες φυσικά περιλαμβάνονται και τα ανοιχτά θέματα της περιοχής μας (9).
Δεδομένης της απάθειας και νωχελικότητας της ελλαδικής και της κυπριακής κυβέρνησης, απέναντι στις ραγδαίες εξελίξεις πού φαίνεται να προκύπτουν, «μόνη μας ελπίδα» είναι η ρήξη του Ερντογάν με το Ισραήλ. Πρέπει να θεωρούμε σίγουρο ότι ο Τράμπ, όπως και κανένας Αμερικανός Πρόεδρος, δεν πρόκειται να κάνει καμία κίνηση αλλαγής των ισορροπιών στην Αν. Μεσόγειο και στην Μ. Ανατολή, χωρίς πρώτα να την συζητήσει με το Ισραήλ. Οι στόχοι της ισραηλινής στρατηγικής σχετικά με το κουρδικό και τους αγωγούς φυσικού αερίου, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο. Ας ελπίζουμε πως σε αυτά τα κομμάτια δεν θα βρεθεί κάποια συμβιβαστική λύση με την Τουρκία , με την προσφορά μάλιστα αντιπαροχών σε Κύπρο, Αιγαίο και Θράκη. Προς το παρόν, ο ηγεμονικός ρόλος του Ερντογάν, πού δείχνει συνεπαρμένος από τα νεοοθωμανικά του οράματα, φαίνεται να μην δίνει περιθώρια συμβιβασμού, ιδίως στο κουρδικό. Μη ξεχνάμε όμως ότι πολλές φορές η εικόνα ενός αδιάλλακτου ηγέτη, δεν είναι παρά ένα καλό διαπραγματευτικό χαρτί, στο παζάρι των αμοιβαίων υποχωρήσεων.
Η επιστροφή στο έθνος -κράτος
Φράνσις Φουκουγιάμα «(…) Πρέπει πάντοτε να έχουμε επίγνωση ότι χρειάζεται η κρατική ισχύς. Ό,τι μπορούν να κάνουν μόνο τα κράτη και από μόνα τους είναι να συγκεντρώνουν και να αναπτύσσουν σκόπιμα νόμιμη ισχύ. Αυτή η ισχύς είναι απαραίτητη για την επιβολή του νόμου στο εσωτερικό μίας χώρας και για την διατήρηση της παγκόσμιας τάξης σε διεθνές επίπεδο. Όσοι έχουν υποστηρίξει ότι επήλθε το «λυκόφως της εθνικής κυριαρχίας» -είτε είναι δεξιοί θιασώτες της ελεύθερης αγοράς, είτε αριστεροί αφοσιωμένοι οπαδοί του πολυμερισμού-θα πρέπει να μας εξηγήσουν τι θα αντικαταστήσει την εξουσία των κυρίαρχων εθνών –κρατών στον σύγχρονο κόσμο (βλέπε τον Evans, 1997). Ό, τι έχει de facto καλύψει μέχρι στιγμής το κενό της κρατικής εξουσίας είναι ένα ετερόκλητο πλήθος πολυεθνικών εταιριών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, διεθνών οργανισμών, συνδικάτων εγκλήματος, τρομοκρατικών ομάδων κ.ο.κ., που ίσως διαθέτουν κάποια δύναμη ή νομιμότητα, αλλά σπανίως και τα δύο μαζί. Κατά συνέπεια, ελλείψει σαφούς εναλλακτικής λύσης, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να επιστρέψουμε στο κυρίαρχο έθνος –κράτος και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε άλλη μια φορά, πως μπορούμε να το καταστήσουμε ισχυρό και αποτελεσματικό».
Το παραπάνω απόσπασμα, παρά τα ταυτόσημα επιχειρήματα πού ακούμε συνήθως από ηγέτες ή στελέχη της ευρωπαϊκής εθνικής Δεξιάς, δεν ανήκει σε κάποιον από αυτούς. Είναι από το βιβλίο του Φράνσις Φουκουγιάμα «Οικοδόμηση Κρατών – Διακυβέρνηση και παγκόσμια τάξη στον 21ο αιώνα» (10). Εκεί ο θεωρητικός της παγκοσμιοποίησης του καπιταλιστικού φιλελευθερισμού και του «τέλους της ιστορίας», ήδη από το 2004, αναγνωρίζει την αποτυχία του μοντέλου της επιθετικής παγκοσμιοποίησης και προτείνει μια τακτική υποχώρηση, προκειμένου να προετοιμαστούν μεθοδικότερα οι μέρες του «τελευταίου ανθρώπου». Αναγνωρίζει τα έθνη – κράτη ως τους μοναδικούς πολιτικούς οργανισμούς, πού προς το παρόν φέρουν την ηθική νομιμοποίηση των λαών, προκειμένου να επιβάλουν νόμιμη εξουσία. Σε όλο το βιβλίο περιγράφει ακριβώς το πώς οι ΗΠΑ -την νίκη και την παγκόσμια κυριαρχία των οποίων,ταυτίζει με την παγκόσμια κυριαρχία του φιλελευθερισμού- μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιήσουν την νόμιμη εξουσία των εθνών –κρατών, προκειμένου να επιβάλουν την Παγκόσμια Τάξη του Καπιταλισμού.
Η χρησιμοποίηση του έθνους –κράτους, ως φορέα εκ των έσω αποδόμησης των εθνικών παραδόσεων και μετατροπής των μελών της οργανικής εθνικής κοινότητας σε υπηκόους μίας απρόσωπης κρατικής εξουσίας, έχει αναλυθεί αρκετά και αλλού (11). Είναι μία πρακτική που λειτούργησε αποτελεσματικά στην νεωτερική εποχή, μετά την Γαλλική επανάσταση. Απ’ ότι φαίνεται το πέρασμα στο επόμενο στάδιο της παγκοσμιοποίησης του φιλελεύθερου αστικού αφομοιωτισμού, ήταν αρκετά βιαστικό. Οι εθνικές παραδόσεις και εδώ απεδείχθησαν πολύ πιο ανθεκτικές. Η επιστροφή στην οικοδόμηση κρατών – προτεκτοράτων, κρίνεται ως απαραίτητη για την περαιτέρω προετοιμασία του επόμενου βήματος.
Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκυ Ένας άλλος στρατηγικός εγκέφαλος της Αμερικανικής πολιτικής, ο κεντρικός εκφραστής του σχεδίου αμερικανικής παγκόσμιας κυριαρχίας, σύμβουλος προέδρων, ο πολωνικής καταγωγής Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκυ, του οποίου το σύγγραμμα « Η Μεγάλη Σκακιέρα» (12) κατέστη βίβλος αναφοράς στην πολιτική των ΗΠΑ, έχει εδώ και καιρό αναγνωρίσει την ανάγκη ρεαλιστικής ανασύνταξης. Σε άρθρο του στο «The American Interest» (13) με τίτλο «Προς Μια Παγκόσμια Αναδιάταξη» αναφέρει:
«Γεγονός είναι ότι ουδέποτε υπήρξε μια πραγματικά «κυρίαρχη» παγκόσμια δύναμη μέχρι τη εμφάνιση της Αμερικής στην διεθνή σκηνή… Η αποφασιστική νέα παγκόσμια πραγματικότητα ήταν η εμφάνιση στην παγκόσμια σκηνή της Αμερικής ως ταυτόχρονα του πλουσιότερου και του στρατιωτικά ισχυρότερου παίκτη. Κατά το τελευταίο τμήμα του 20ού αιώνα καμιά άλλη δύναμη δεν την πλησίασε καν. Η εποχή αυτή τώρα τελειώνει.»
Ο Μπρεζίνσκυ αναφέρεται στην άνοδο της Ρωσίας και της Κίνας, στην έκρηξη του μετααποικιακού Ισλάμ, στην αδύναμη Ευρώπη πού πρέπει να ενδυναμωθεί ως σύμμαχος των ΗΠΑ. Προτείνει την άμεση ανασύνταξη, το σπάσιμο των αντιαμερικανικών συμμαχιών που αναπτύσσονται, μέσω της επαναπροσέγγισης με την Ρωσία και την Κίνα. Θέτει ως πρώτο εφικτό στόχο την σύναψη συμμαχιών με την Ρωσία. Εξηγεί δε, πως εκ των πραγμάτων πρέπει οι ΗΠΑ να περάσουν σε μία εποχή λιγότερων επεμβάσεων και πολέμων πού εξαντλούν την δύναμή τους.
Τι μας επιφυλλάσσει το μέλλον
Είναι πολύ νωρίς για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα, σχετικά με το πού θα κατευθυνθεί η πολιτική του νέου πλανητάρχη. Θα αποτελούσε διάρροια λόγων και τουλάχιστον θα απαιτούσε την ύπαρξη μαντικών ικανοτήτων, το να αρχίσουμε να αναγγέλλουμε τις εξελίξεις που θα ενεργοποιήσει η νίκη Τράμπ. Το σίγουρο είναι πως το αφελές αφήγημα του τρελού δισεκατομμυριούχου, πού αποφάσισε ένα βράδυ να τα βάλει με όλο το παγκόσμιο σύστημα και εν τέλει το κέρδισε, ανατρέποντας όλους τους σχεδιασμούς δεκαετιών, δεν θα έπρεπε να γίνεται τόσο εύκολα πιστευτό από παιδιά άνω των 10 ετών.
Από ότι και από τα παραπάνω φαίνεται, τα βασικά σημεία τους προγράμματος Τράμπ (επιστροφή και ισχυροποίηση του έθνους –κράτους, περισσότερος απομονωτισμός, λιγότερες διεθνείς επεμβάσεις, συμμαχία με την Ρωσία κ.α.) δεν είναι καινοφανή. Έχουν επισημανθεί ως αναγκαιότητα εδώ και χρόνια, από εμβληματικούς στρατηγικούς εγκεφάλους της παγκοσμιοποίησης του Καπιταλισμού και της Αμερικανικής ισχύος. Σε αυτή την νέα προοπτική, η επαναδιαπραγμάτευση διεθνών συνθήκων και εμπορικών συμφωνιών, μπορεί να βρει στο ηγετικό πρόσωπο ενός έμπειρου επιχειρηματία πού ξέρει να απαιτεί περισσότερα για να πάρει αυτά που θέλει, καθώς και στην εικόνα ενός αδιάλλακτου «τρελού» που μπορεί να διαλύσει κάθε παγκόσμια ισορροπία, τον καλύτερο διαπραγματευτή από την μεριά των Η.Π.Α.
Εάν η νίκη του Τράμπ, συνοδευτεί και με εφαρμογή των προεκλογικών του εξαγγελιών, θα καταδείκνυε για άλλη μία φορά μία αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα του Καπιταλισμού στις απαιτήσεις των καιρών. Άρα και μία αξιοσημείωτη επιβιωσιμότητα. Οι φιλελεύθεροι υπερασπιστές της ισχύος της ακρόπολης του αρπακτικού Καπιταλισμού, πού ακούει στο όνομα Η.Π.Α., φαίνεται ότι ασχολούνται πολύ σοβαρότερα από εμάς, με τον σχεδιασμό του μέλλοντος…
Σε κάθε περίπτωση αυτά τα δεδομένα δεν αποκλείουν θετικές εξελίξεις. Η ήττα της λίμπεραλ πολιτικής ορθότητας και η διαφαινόμενη συντηρητική προσαρμογή του Καπιταλισμού, κρύβει πολλές παγίδες αλλά και πολλές ευκαιρίες. Θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, να μην αιθεροβατούμε και να κρίνουμε ψύχραιμα προκειμένου να τις αξιοποιήσουμε. Πάντα υπό το πρίσμα της δικής μας πολιτισμικής ετερότητας, των δικών μας εθνικών αναγκών και των στόχων μας για το μέλλον του Ελληνισμού.
του Γιάννη Παναγιωτακόπουλου
δημοσιέυηκε στο δεύτερο τεύχος της ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ
ΠΗΓΕΣ – ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1) Alain de Benoist: « 9 novembre 1989 : chute du Mur de Berlin. 9 novembre2016 :élection de Donald Trump.»
www.breizh-info.com
2) Το τέλος της Ιστορίας και ο τελευταίος άνθρωπος Francis Fukuyama
Αθήνα 1992, εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη
3) «Και ο ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ του Έλληνος εις τον Κόσμον αυτόν , ήτο και είναι εις κάθε εποχήν, ΣΗΜΕΡΑ και ΑΥΡΙΟΝ. Ο εξανθρωπισμός της Οικουμένης. (Περικλής Γιαννόπουλος: «Έκκλησις προς το Πανελλήνιον Κοινόν»», Ἀθήναι 1907,Ἔκδοσις Ι.Δ. Κολλάρου
4) Trump wants to improve Turkey ties: Pence hwww.hurriyetdailynews.com
5) Εθνικός Κήρυξ 18/11/2016: «Ο λομπίστας της Τουρκίας Μάικλ Φλιν σύμβουλος Ασφαλείας του Τραμπ»
6)The Daily Caller 11/11/2016: «Trump’s Top Military Adviser Is Lobbying For Obscure Company With Ties To Turkish Government». www.dailycaller.com
7) The Hill 11/08/16: «Our ally Turkey is in crisis and needs our support». http://thehill.com
8) Anadolu Agency 10.11.2016: «US should hand over Gulen to Turkey: top Trump adviser» www.aa.com.tr/en/americas
9) Financial Times 14/11/2016: «Donald Trump, Vladimir Putin and the art of a deal with Russia. It is even possible that Kissinger, now 93, could play a role as adviser or intermediary» www.ft.com
10) Φράνσις Φουκουγιάμα: «Οικοδόμιση Κρατών», Αθήνα 2005, εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη
11) Γιάννης Παναγιωτακόπουλος: «Πέρα από το εθνικό κράτος», Αθήνα 2014, εκδόσεις Λόγχη
12) Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι: «Η μεγάλη σκακιέρα -Η αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές», Αθήνα 1998, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
13) Toward a Global Realignment – Zbigniew Brzezinski 17/4/2016 www.the-american-interest.com